Trong bối cảnh cả nước đang triển khai mạnh mẽ lộ trình chuyển đổi sang mô hình chính quyền hai cấp, với việc sáp nhập nhiều xã, phường, thị trấn, dẫn đến sự thay đổi về địa giới hành chính và thông tin cư trú của hàng triệu người dân. Chính phủ đã và đang nỗ lực tối ưu hóa các thủ tục hành chính, trong đó có việc cập nhật thông tin cư trú. Thực tế, theo các quy định hiện hành và tiến độ số hóa dữ liệu dân cư, những thông tin về địa giới hành chính, nơi đăng ký thường trú, đăng ký khai sinh, quê quán... của công dân sẽ được hệ thống dữ liệu quốc gia về dân cư tự động cập nhật, thay đổi khi có quyết định sáp nhập, điều chỉnh địa giới hành chính. Người dân hoàn toàn không cần phải tự mình thực hiện các thao tác khai báo hay cập nhật nào thêm trên ứng dụng VNeID hay bất kỳ nền tảng nào khác liên quan đến việc này.

Tuy nhiên, lợi dụng chính sự kiện quan trọng này cùng với sự phổ biến và vai trò ngày càng tăng của ứng dụng VNeID trong đời sống, các đối tượng lừa đảo đã tung ra chiêu trò mới. Chúng gửi tin nhắn, thực hiện cuộc gọi giả mạo, hoặc phát tán thông tin trên mạng xã hội với nội dung khẳng định rằng "tất cả các thông tin cư trú mới trên ứng dụng VNeID của công dân sẽ được tự động cập nhật, nhưng cần sự xác nhận hoặc thao tác nhỏ từ người dân thông qua một đường link". Đây là một chiêu thức đánh vào tâm lý người dân muốn cập nhật thông tin cá nhân chính xác, phù hợp với các quy định mới, đồng thời tạo ra cảm giác lo lắng, sợ bỏ lỡ. Tuy nhiên, xin khẳng định đây là thông tin hoàn toàn sai sự thật và là thủ đoạn lừa đảo tinh vi.

Ngoài ra, hiện nay xuất hiện trào lưu (trend) “khoe” địa danh hành chính mới sau khi sáp nhập các tỉnh, thành phố bằng cách chụp ảnh phần thông tin cá nhân trong ứng dụng VNeID rồi đăng tải lên mạng xã hội. Hành vi này tiềm ẩn nguy cơ lộ lọt thông tin quan trọng như số căn cước công dân, địa chỉ nơi ở, số điện thoại…, dễ bị các đối tượng xấu lợi dụng để lừa đảo hoặc thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật khác.

Các đối tượng lừa đảo có thể lợi dụng sự kiện này để thực hiện các chiêu trò lừa đảo tinh vi, đó là:

1. Gọi điện thoại từ số lạ: Giả danh cơ quan công an, cán bộ VNeID, hoặc các đơn vị có thẩm quyền khác. Chúng yêu cầu công dân cung cấp thông tin cá nhân nhạy cảm qua điện thoại hoặc dụ dỗ cài đặt ứng dụng lạ.

2. Dụ dỗ truy cập đường link lạ: Đây là hành vi nguy hiểm nhất. Kẻ gian sẽ dẫn dụ người dân nhấp vào các đường link lạ (link giả mạo các cổng thông tin chính thức, link chứa mã độc). Ngay sau khi bấm vào đường link, điện thoại của nạn nhân có thể bị "đơ", "treo" hoặc "không thể thao tác". Đây là dấu hiệu phần mềm độc hại đã được cài đặt vào thiết bị, cho phép kẻ gian chiếm quyền kiểm soát từ xa. Sau đó, toàn bộ số tiền trong tài khoản ngân hàng của nạn nhân sẽ bị rút sạch chỉ trong chớp mắt.

3. Lợi dụng tâm lý thiếu hiểu biết, hoang mang: Kẻ gian thường lợi dụng sự thiếu cập nhật thông tin của người dân về các chính sách mới, đồng thời tạo ra cảm giác hoang mang, sợ bị ảnh hưởng quyền lợi (ví dụ: đe dọa bị phạt, tài khoản bị khóa...) để thúc ép nạn nhân làm theo hướng dẫn của chúng.

Để bảo vệ tài sản và thông tin cá nhân của mình, người dân thực hiện tốt một số nội dung sau:

1. Tuyệt đối không tin vào các thông tin về việc “tự động cập nhật VneID nhưng cần thao tác xác nhận” theo các địa giới hành chính mới hoặc bất kỳ chính sách nào qua điện thoại hoặc tin nhắn từ số lạ .  Mọi thông tin cư trú liên quan đến việc sáp nhập, điều chỉnh địa giới hành chính đều do hệ thống tự động cập nhật và thay đổi. Công dân không cần phải làm gì thêm.

2. Tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân nhạy cảm (số CCCD, tài khoản ngân hàng, mã OTP, mật khẩu,...) qua điện thoại, tin nhắn hoặc các đường link không rõ nguồn gốc.

3. Tuyệt đối không truy cập các đường link lạ. Bất kể tin nhắn có nội dung gây sốc, hấp dẫn hay khẩn cấp đến mức nào, nếu là đường link lạ, hãy nghi ngờ và không nhấp vào.

4. Khi có bất kỳ thắc mắc hoặc nghi ngờ về các cuộc gọi, tin nhắn, đường link liên quan đến VNeID hoặc tài khoản ngân hàng, công dân hãy liên hệ ngay với Cảnh sát khu vực nơi cư trú để được hướng dẫn và xác minh.

Phòng ngừa là trên hết, người dân cần cảnh giác trước mọi thủ đoạn lừa đảo để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những rủi ro không đáng có trên không gian mạng.